Yeni Ortadoğu’da meşruiyet, bağımsızlık ve egemenlik – 1. Dünya Savaşı’nın müdahale dersleri

Abstract

Birinci Dünya Savaşı, eski idari yapıların yıkılarak yerlerine daha meşru yapılar oluşmasına sebep olacak yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Özellikle Ortadoğu, 4 yüzyıl süren Osmanlı idaresinden manda ve himaye yönetimine geçerek önce krallıklar, sonra da diktatörlük rejimleri olarak tarih sayfasında yerlerini aldılar. Bu dönemde Türkiye ile Arap coğrafyası arasında meşruiyet ve egemenlik arayışlarına iki ayrı fikir ortaya kondu: bağımsızlık-odaklı ulusal kurtuluş mücadelesi (Türkiye) ve dış destekli geçiş meşruiyeti modeli (Irak Suriye). 100 yıl sonrasında bu iki modelin ortaya koyduğu örneklem, Türkiye’yi ve Ortadoğu’yu iki ayrı siyasal uca itmiş, özellikle Suriye, Irak, Libya gibi ülkeleri 100 yıl önce bulundukları siyasi belirsizliğin ortasına tekrardan oturtmuştur. Suriye ve Irak’ta devam eden güvenlik sorunu, eski metodoloji farklılıklarını da tekrar gündeme getirmiştir. Dış müdahale, hedef ülkelerin meşru ve bağımsız temsili sistemler oluşturmalarına yardım ediyor mu, yoksa bu süreçleri daha zor bir hale mi getiriyor? Sunulan araştırma, bu soruyu IŞİD ve YPG üzerinden test etmeyi öngörerek dış destekli geçiş meşruiyeti modeli ve dış müdahaleye karşı iki idare sistemini karşılaştırmayı amaçlamaktadır.