Arap Baharı sonrası Ortadoğu’da güç politikaları: Çin dış politikasının bölge siyasetine etkileri

Abstract

2011 yılında Tunus’ta başlayarak Ortadoğu’nun jeopolitik konum ve siyasal kültür olarak stratejik önem taşıyan diğer ülkelerine yayılan Arap Baharı sonrasında Ortadoğu’da hem bölge ülkelerinin iç siyasal rejimlerinde hem de bölge dışındaki güçlerin yeni iktidar grupları üzerinde yeni bir yapılanma sürecine girdiği görülmektedir. Arap Baharından iki yıl önce 2009 yılında 22 Arap ülkesiyle Çin Arap İş Birliği Forumu’nu başlatan Çin ise bölge genelinde geleneksel güç politikalarının dışında bir politika izlemeye devam etmektedir. 2016 Ocak ayında Çin Hükümetinin yayınladığı Arap Politikası resmî içeriğine göre Çin, Arap devletlerini “uluslararası ilişkilerde yeni politika dönemi” olarak adlandırdığı ve karşılıklı faydayı içeren ikili ilişkiler kurma çabasına davet etmektedir. Arap Baharına kadar bölge ile “siyasetin üzerinde” yalnızca ekonomik iş birliğini öngören Çin dış politikası, Suriye krizi ile birlikte giderek bölgenin siyasal krizlerine müdahil olmaya başlamıştır. IŞİD tehdidinin bölge ülkelerinin egemenlik alanını tehdit etmesi ve bu mücadele üzerinden Sünni ve Şii kampların giderek belirginleşen kutuplaşması, Çin’in gelecek dönemde bölgeye yönelik politikalarında bir değişimi zorunlu kılacaktır.