Avrupa Birliği’nde demokrasi açığı tartışmaları

Abstract

Avrupa Birliği, kuruluşundan itibaren 1990’lı yıllara kadar ekonomik konulara ağırlık vermiş, siyasi konular ve özellikle demokrasi faktörü göz ardı edilmiştir. Birliğin işleyişinde vatandaşların sürece dahil olamaması ve ilgisizliği, ulusal parlamentoların sistemde yer bulamaması ve Birliğin kendi kurumlarının arasında yeteri kadar şeffaflığın bulunmaması demokrasi açığı kavramının doğmasına sebep olmuştur. Demokrasinin en temel şartı olan vatandaşların sürece dahil olması için Maastricht Antlaşması’ndan sonraki dönemde Birlik kurumlarının işleyişinin vatandaşlardan bağımsız yürütülmesi olarak ifade edilen demokrasi açığını kapatmak adına birçok adım atılmaya çalışılmıştır. Maastricht Antlaşması ile vurgulanan Avrupa vatandaşlığı kavramı da bu adımlardan biridir. Birliğin demokratikliğini sorgulamak adına yapılan tartışmalar, Birliğin bu konuya daha çok önem vermesine yol açmıştır. Bu doğrultuda günümüze kadar Avrupa Birliği demokrasi açığını kapatmak adına AB vatandaşlığı ve Avrupa halkının oluşturulması, 1 milyon sivil insiyatif uygulamasının yürürlüğe konması, Avrupa Parlamentosu’nun yetkilerinin arttırılması, kurumlar arasında şeffaflık ilkesinin sağlanması, karar alma mekanizmalarının demokratikleştirilmesi ve ulusal parlamentoların sürece dahil edilmesi gibi faaliyetlerde bulunmuştur. Bu çalışma da Avrupa Birliği’nde demokrasi açığı konusunu açıklamaya çalışıp, Birliğin bu açığı kapatmak adına attığı adımları değerlendirmeyi amaçlamaktadır.